مەرکەزیەت بۆ عێراق و نامەرکەزیەت بۆ کوردستان!
ڕێبین فەتاح
گوتارێکی سیاسی، لەیەککاتدا داوای مەرکەزیەت بۆ عێراق و نامەرکەزیەت بۆ هەرێم دەکات. دووفاقێتیی ئەو گوتارە، پێویستی بە ڕوونکردنەوە نییە.
گوتارەکە پێداگیریی لەسەر ئیدارەدانێکی نامەرکەزییانە لە ناوخۆی هەرێم دەکات. پێی وایە دەبێت دەسەڵاتەکان لە حکوومەتەوە بۆ پارێزگا و یەکە کارگێرییەکانی دی بگوازرێنەوە. گوتارەکە زۆرجار وەک نامەرکەزیەت لە بەڕێوەبردنی داهات دەخرێتەڕوو و ئامانجەکەی بەڕوونی شەڕە لە سەر داهات.
هەمان گوتار پێداگیریی لەسەر سەپاندنی مەرکەزیەت لە بەڕێوەبردنی داهات و دەسەڵاتەکان لەسەر ئاستی عێراقدا دەکات. ئەو ئاراستەیە لە گوتار و بەرنامەی ڕادەستکردنی نەوت بە بەغدا زۆر بەزەقی دەردەکەوێت.
لەو ڕۆژانەشدا گوتارەکە فۆڕمێکی دی وەرگرتووە کە داوا لە بەغدا دەکات بە جیا بەشەبودجەی سلێمانی و هەولێر بنێرێت. لەو بارەدا هیچ مانایەک بۆ حکوومەتی هەرێم و هەتا هەرێمی کوردستان نامێنێتەوە. ئەوەی دەمێنێتەوە چەند پارێزگایەکن لە شیمالی عێراق.
پرسیارەکە ئەوەیە بۆچی مەرکەزیەت بۆ عێراق باشە و بۆ کوردستان خراپ؟ یان بۆچی دەبێت پێوەندیی عێراق و هەرێم لەسەر بنەمای مەرکەزی ڕێکبخرێت، بەڵام پێوەندیی حکوومەتی هەرێم و پارێزگەکان لەسەر بنەمای نامەرکەزی بێت؟!
ڕەنگە هیچ کات مەرکەزیەت باش نەبێت. بەڵام ئەگەر مەرکەزیەت بۆ ئیدارەدانی هەولێر و سلێمانی وەک دوو پارێزگای هەرێم باش نەبێت، مەرکەزیەت لە ئاستی هەرێم و بەغدا هەزار جار خراپە. لە پێوەندیی عێراق و کوردستاندا هەر تەنیا بابەتێکی ئیداریی نییە، بەڵکوو ڕەهەندی قوڵیی سیاسی هەیە.
ئەگەر مەرکەزیەت لە ئاستی هەرێمدا، زەمینەی گەندەڵی و تاکڕەوی خۆش بکات، مەرکەزیەت لە عێراق ناوی دووەمی دیکتاتۆریەتە.
هیچ لۆژیکێک لەوەدا نییە پاڵپشتی لە بیرۆکەی نامەرکەزیەت لە ئاستی هەولێر و سلێمانی بکەین، بەڵام هاوکات باوەڕمان بە مەرکەزیەت لە پێوەندیی هەرێم و بەغدا هەبێت!
لە پشت گوتارە سیاسییەکەوە، ڕووئیا و بەرنامەیەک نییە کە پێوەندیی بە پێشخستنی مۆدێلی بەڕێوەبردن، حوکمڕانی و بەدیهێنانی دادپەروەری لە دابەشکردنی داهات هەبێت، بەڵکوو گرێدراوە بە ئەقڵیەتی دابەشکاری هەرێم و دووئیدارەییەوە.
گوتاری مەرکەزیەت بۆ عێراق، گەڕانەوەیە بۆ عێراقی بەعس؛ بۆ دیکتاتۆریەت. پاشگەزبوونەوەیە لە بنەماکانی فیدڕاڵیەت کە دەستووری هەمیشەیی عێراق پێداگیریی لەسەر دەکات و بڕیاربوو عێراقێکی نوێ بونیات بنێت!