ژمارەیەک مامۆستای ئایینی وەڵامی سەید ئەحمەد پێنجوێنی دەدەمەوە:
بەناوی خوای گەورەومیهرەبان
الحمد لله والصلاة على رسول الله وعلى آله وأصحابه ومن ولاه.
موسوڵمانی بەڕێز وئازیز ومامۆستايانى گران قه‌ردى كوردستان سڵاوی خوای گەورەتان لێ بێت
له بەرامبەر گرتەیەکی فیدیۆیى (مه‌لا سه‌يد ئه‌حمه‌د پێنجوێني)، ئەندامى پەرلەمانی خانەنشینکراوی خولی یەکەم پەرلەمانی عێراق ویەکێک لە كادرانى باڵای یەکگرتووی ئیسلامی له‌به‌روارى ٢٣/٩/٢٠٢١ بڵاوكرايه‌وه، كه تێيدا سوكايه‌تى وبێ ڕێزى كردوه به‌رامبه‌ر زانايانى پێشين ومه‌نهه‌ج وپڕۆگرامى خوێندنى سه‌دان ساڵه‌ى باوه‌ڕپێكراوى ئه‌هلى سونه‌ت وجه‌ماعه‌ت.
وه‌كو ئه‌ركێكى ئاينى ونيشتمانى به پێويستمان زانى وه‌ڵامى ناوبراو بده‌ينه‌وه، وچه‌ند تێبينى وسه‌رنجه‌كانمانى خۆمان بخه‌ينه‌ڕوو، هه‌رچه‌ند نەمانویست له سەرەتاى بڵابونه‌وه‌ى گرته فيديۆييه‌كه كه کەمتره لە خولەکێک هەڵوێست وەرگرین، بەوئومێده‌ى كه‌چاوه‌رێبوين ناوبراو به‌خۆيدا بچێته‌وه‌و داواى لێبوردن له‌سه‌رجه‌م زانايان بكات، ودان به‌و هه‌ڵه وكه‌موكورتيانه‌ى وتاره‌كه‌ى بێنێت، به‌ڵام بەداخەوه نه‌ك په‌شيمان نه‌بوو، به‌ڵكو جه‌ختى له‌سه‌ر قسه‌كانى كردوه، وبه‌رده‌وام بوو له‌سه‌ر بوختان وناوزڕاندنى زانايان ومه‌نهه‌جى دروستى زانايانى گران قه‌درى ئيسلام.
بەڵام بەناچاری وەک فەرمویانە (البادئ هو الأظلم)، ونەشدەکرا بێ دەنگی چونکە ( السکوت علامة الرضا)، بؤية ئەو تێبینیانە عەرز دەکەینە خزمەتان:
۱- هەرچەند ئەو خێوەتگەیەی ناوبراو وتاری تێدا پێشكه‌ش كرد تایبەتکرابوو لە ژێر ناونیشانی (عیرفان وتەسەوف هەڵسەنگاندن وخوێندنەوەی لایەنە ئەرێنی ونەرێنیەکان) وەک چالاکی ڕێکخراوی هاوسان لە ۲-٤/۹/۲۰۲۱ لەمێرگەپان بەڕێوەچوو، بەڵام خودی ڕێکخراوەکە وتارەکەی بەناونیشانی (کام تەسەوف قبوڵکراوە) لە ڕۆژی پێنج شەممە ۲3/۹ بڵاوکردەوە، واتە ئەم وه‌ڵامدانه‌وه‌يه لەبەر پڕۆسه‌ى دەنگدان نییە، وسوپاس بۆخودا ئێمەش چاومان لەدەنگی هیچ لایەنێک نیه، وبەدور لەسیاسەت پێویست بوو وه‌ڵامى بدينه‌وه.
۲- وتاری ناوبراو هه‌شتا خوله‌ك واته کاتژمێرێک وبیست خولەکی تەواوبوو، هەستمان کرد تۆزێکیش مونتاج کرابێت، بە بسم الله دەستی پێکرد وبەچەپڵەڕێزان کۆتایی هات، بۆدڵنيايي هه‌موو لايه‌ك چه‌ند جار له‌سه‌ره‌تاوه تا كۆتايي گوێ بيستى ته‌واوى وتاره‌كه‌ى بووين، تا به‌دڵنايي هه‌لسه‌نگاندن بۆبكه‌ين و وه‌ڵامدانه‌وه سه‌رجه‌م هه‌ڵه‌كانى بده‌ينه‌وه.
۳- کۆی مەفهومی وتارەکەى بريتييه له‌وه‌ى كه: ئیسلام یەک پارچە بووە (بەسۆفی سەلەفی وحەرەکی) بەڵام هەریەک لە فیرەق وەک تەسەوف ومعتزلە وجەهمی وئەشعەری وماترودی وسەلەفی ومەزاهیب پارچە پارچەیان کردوە، وکون کون ودرز درزیان تێکردوە، بۆيه کردویانەتە لوقمەی خۆشی بەردەم عه‌لمانی واستعمار، بەڵام لەخولەکی (۷٦)، وله کوتایى وتارەکەی ده‌ڵێت: تاکەکەس ئەو کونەی گرتوە (إمام حسن بنا) رحمە الله بوو، پاشان چه‌ندانى وه‌ك محمد غەزالی وقەرزاوی هاتن شەرحیان کردن! ئێمە کێشەمان لەوە نییە ئەوە بۆچونی خۆیەتی، بەڵام واتە تاکە دینداری لای ئەو تەنها دينى (ئیخوانە)، وغەیری ئەوان خەریکی کون کونکردنى دينن! کەواتە بۆ لۆمەی خەڵک بکرێت بەتەعەسوب وده‌مارگيرى؟.
٤- سوکایەتی زۆری بەئەشعەریەکان وماتوردیەکان کرد، وە یەکسانی کردن بەتەواوی فیرەقی له‌رێلاده‌ره‌كان به‌قسه‌ى خۆى: کەلەدوای فتوحات هاتوون دینیان پەرتەوازەکردوە، لە کاتێدا وڵاتی کوردەواری هەمووی مەنهەجی ئەشعەری مەزهەب بوون، سه‌دان زانا ودانا ومفسر ومحدث وفقیە وکەڵە پیاوی زانستى وجیهادی ئەم ئومەتە ئەشعەری وماترودین، هەر کەس بگەڕێتەوە بۆ مێژوو بێجگه ئەو دوو مەدرەسە گەورەی بواری عەقیدە هیچ گروپێک لە سەردەمی سەلەفە وە تاکو ئێستا نەماوەتەوە، وە سه‌دانى وەک ئيمامان (باقلانی وابن فورک حاکم وبیهقی و أبو شامە وامام الحرمین وغەزالی وڕازی ورافعی ونووی وابن جماعە وقرطبي وبغوی ونسفی وجزری وهەردوو ابن حجر وسبکی وسیوطي وابن كثیر وسەیدی جورجانی وعەضدی ئیجی وتەفتازانی وده‌يانى تر)، وه سەرکردە دلێرەکانی وەک: (نورالدین زەنکی وموزەفەری ئەربیلی وسوڵتان سەلاحەدین وظاهیری بەبریسی وسەلاجیقەی ڕۆمی ومحمد فاتیح عوسمانى وعمر مختار وچه‌ندانى تر) لە کۆن ونوێ په‌روه‌رده‌ى ئه‌و دوومەدرەسەيه بوون! خۆ ئەگەر (ئیسنادی زانستی وقرائەت و کتێبخانەی ئومەتی ئیسلامی) لەزانایانی ئەو دوو مەدرسە لابده‌ین بێگومان هیچی نامێنێت، و بگرە تائێستاش زۆرینەی ڕەهای ئومەت هەر ئەوانن!
٥- حەصرکردنی عەقیدە لە تەوحیدی سێ کوچکەی وەهابیەت: (توحید ألوهیە وتوحید ربوبیە وتوحید أسماء وصفات) كه لەخولەکی (٨-۹) وتارەکەی کردیە سەرچاوەی دین وڕاڤەی وتارەکەی، لە کاتێدا (تەقسیمی تەوحید) زۆر تازەیە وبیدعەیەک بوو (ابن تیمیە رحمە الله) لەسەرەتای سەدەی هەشتی کۆچی توحیدی دابەشکرد بۆ دووان (توحید الألوهیة وتوحید الربوبیة)، بەڵام (محمد ابن عبدالوهاب) لەسەدەی ۱۲ کۆچی (توحید الأسماء والصفات) بۆ زیادکرد، بێگومان زانایانیش باسی هەڵەی ئەو تەقسیمەیان کردوە کەچۆن ئومەتی دابەشی (موّحد ومشرک) کردوە، کەواتە به پێوەری جەنابیان تاکە گروهی ڕاست لەسەر تەوحید عه‌قيده‌ى وهابیەتە، وتەواوی ئومەت بەو تەقسیمە (مشرک ومنحرف) دەردەچێت، سەیرتر لەوە لەخولەکی (۲۹-۳۰) دەڵێت: کورد وئیسلام بەسایکسبیکۆ لێیان شێواوه وخيلافەت نەما، مەگەر مێژوو پێمان نالێت: (وەهابیەت بەیارمەتی ئینگلیز) بەو عەقیده ڕوخێنه‌ره فتوای (شرک وکوفری عوسمانیان) دەرکرد؟!
٦- پاشان سەڕەڕای ئەوەی تەنها یەک جار باسی ئەوەی کرد تەسەوف بەشێکە لە ئیسلام، بەڵام لە خولەکەکانی: (۱۲ و۳٨-۳۹ و٤۷ و٥۱-٥۲ و٥۷ و٦٤ و٦۷ و۷۱ و۷٤) هەمووی سوکایەتی بوو بە ئەهلی تەسەوف، گوایە لەو فیرەقانەن کە ئیسلامیان پارچە پارچەکردوە، پیاوی عەلمانین، وئەم دینەیان بە (ته‌شه‌یوخ) وێرانکردوە، وداویانەتە دەست استعمار، بونەتە (زبڵدان وپێڵاوی بێگانە)، و(قەبرپەرستن)، دینیان لە (هیندۆس وسیخەکانەوە) هێناوە، وکەناوی خوا بەتەنها دەبرێت پێیان ناخۆشە، (شەریک بۆخوا بڕیار دەدەن)، وئیدعای ئەوە دەکەن (ولایەت لە نبوەت) باشترە ودرێژه‌ده‌رى نبوته‌وه، وه به‌سوكايه‌تى ناوى ته‌ريقه‌تى (نه‌قشبه‌ندى وقادرى) هێنا، وپاشان نمونە: بە (شێخە بەتاڵۆکەی سەدەی بیست وبیست ويه‌ك) دێنێته‌وه.
بۆيه یەکناساندنی تەسەوف بەو شێوازە ناشرینە بۆ گەنج ومێردمنداڵ، وپەروەردەکرنی لاوان لەسەر ئەو بیکردنەوەیە بەڕاستی زۆر جێگەی سەرسوڕمانە، ده‌پرسين: بۆچى ئەو هەموو ڕق وقینە وڕەشبینیە؟.
۷- ناوبراو چەندين هەڵەی ئیملایی وزانستی وتەئریخیان كردوه وەک: خوێندنەوەی ئایەت وفه‌رمووده وشيعر به‌هەڵە، و به‌كارهێنانى ئاياتى کافر وموشریکەکان بەسەر (ئەهلی تەسەوف) ومەعلوماتی هەڵە ووەهمی، گوایە سەروەرمان صلی الله علیه وسلم (یەکەم كه‌س بووه مقه‌ری حیزبی) داناوە، پاشان دەڵێت: (ئەرکانی ئیسلام شەش دانەیە) هەركه‌س بلێت پێنجە هەڵەیە! لازمی وتەکەی ئەوەیە ئەوەش هەڵەیە والعياذ بالله کە سەروەرمان صلی الله علیه وسلم دەفەرمێت: (بني الإسلام علی خمس).
لەوەش سەیرتر وەک مەعلومات ومەتەڵ دەلێت: بزانن کەس ناوی باوكى (الأرقم بن أبی الأرقم) نازانێت! کەچی لە سادەترین سەرچاوەکان بگەرێت دەفەرموون ناوی (عبد مناف بن أسد المخزومی) ە.
یان عەجیبتر لەوە دەڵێت: ئەهلی تەسەوف ومەزاهیب وفەرع وفروعات ئومەتیان خستە بەر دەست استعمار وعەلمانی، بەڵام مێژوو ئه‌و ڕاستيه‌مان پێ ده‌لێت: وەهابیەت وئالی سعود لەگەڵ بەریتانیا بلاد الحرمین وقدسیان داوەتە دەستی استعمار وسەهیۆنیەت!
ئەمانە وچەندانی تر لەهەڵەی زانستی ومێژووی ناکرێت لەبەر عاتیفە چاویان لێ بپۆشرێت وه‌ڵام نه‌درێته‌وه!
8- ناوبراو ده‌لێت: لەبەردەم عه‌لمانى (كه ئه‌و ده‌لێت:عیلمانی!) لەبرسان ولەترسان زانایانمان بێ دەنگن، ئەو جۆرە لێدوانە سوکایەتیە بەزۆرينه‌ی زانایانی هه‌رێمى کوردستان، چونکە (لا نزكي علی الله أحدا)، كەسانی زۆرهەن نە لەترسان ونه‌لەبرسان پەیامی پاکی مەزهەبی شافعی وعیرفانیان بڵاوکردۆتەوە وەک شاخ وابوون بەرامبەر پیلانەکانی ئیلحاد ودرێغیان نەکردوە لەسەر قسەی حەق.
له‌کۆتاییدا سەبارەت بەو گرتەیەی بڵاو بۆتەوە لە تۆرەکۆمەڵایەتیەکان ده‌لێن: ناوبراو لە خولەکی (۷٦) وکۆتاییەکانی وتارەکەی بە استهزاوە وگالته‌جارى دەڵێت:
با پێتان بڵێم چی دینی کون کون کردوە وبۆ استعمار وعه‌لمانی جێ هێشتوە ئەوەیە کە: اهتمام درا بە مەزاهیب وئینجا متأخرین هاتن وئینجا توحفە داندرا وحاشیە وحاشیە لەسەر حاشیە داندرا، وناوی چەند کتێبی مەنهەجی خوێندنی مەلای کورد دەبات بەسوکایەتی، وگوايه جنۆکە لێیان حاڵی نابێت وپڕن لە ئەلفاظی عوجمە، وبەپێکەنیەوە دەڵێت: ئوسوڵ وحەقیقەتی دینان نەهێشت، خوا جەزای سه‌له‌فى (وەهابی) داتەوە (عەقیدەیان) بۆ نوسین وسونەتیان بیرهێناینەوە! هەرچەند ئەوانیش غلویان کردوە وەک ڕەد فعل.
دەپرسین: ئایا هەر بەڕاست سه‌له‌فى کە بریتیه لە وه‌هابيه‌ت عەقیدی ئەهلی سونەت وجەماعەته؟، ئەدی لەسەر دەستی ئەشعەری وماتردی نەبوو: دەها (فیرەق وفیکرى ڕوخێنه‌ريان) هەڵوەشایەوە، مەگەر کام (گروپی هاورده) ما کە (کتێبەکانی ئەشاعیرە وماتورودی) نەیانکردن بە بادا؟، تەنانەت (معتزلە) کە گەورەترین مەدرەسەی فیکری هەبوو وسەدان زانا ودانای هەبوو بەڵام نەیانتوانی بوەستنەوە بەرامبەر (دیفاعی ئەشعەرییەکان وماترودیەکان لەسونەت) وتواشنەوە، پێمان بلێن: لەسەدەی سێهەمەو تا سەدەی دوانزە پێش دروست بونی (وەهابیەت) کێن محدث وفه‌رموودە ناسه‌کانمان بێحگه له (ئەشعەریەکان وماترودیەکان وفضلاء الحنابلة) ؟، تا ناوبراو بلێت: سونەتمان لەبیرچۆتەوە.
بۆيه هیوامان دەخواست لە یەکسەنگەر دژی ئیلحاد وفەساد بوینایەتەوە، مخابن ناوبراو مونيصف نەبوو، وە (دەزگای زانایان وزانستەشەرعیەکانی يه‌كگرتوو) له‌به‌ياننامه‌كه‌ى لاوازدا كه چاوه‌رێمان ده‌كرد به‌رگرييان بكردايه له مه‌نهه‌ج مه‌زهه‌بى زانايانى كورد بكردايه، كه‌هه‌مووان نانخۆرى ئه‌واونين به ئێستاشه‌وه، به‌ڵام به‌داخه‌وه جگه له پاساوهێنانه‌وه‌ى لاواز، وجه‌خستكردنه‌وه له قسه‌كانى ناوبراو به ناڕاسته‌وخۆ هيچ به‌دى نه‌كرا.
كه‌واته: ئەوەی کرا لەسوکایەتی بەحوجرە ومەزهەب وئه‌هلى ته‌سه‌وف مێژووى کوردمان هیچ بێ باوەڕێک نەیتوایوە بەو شێوە بیکات، ئەوەشمان لە له كادرێكى باڵاى (یەکگرتووی میانڕەوو!) تەسەور نەدەکرد.
به‌و هيوايه‌ى كه چيتر له هيچ كه‌س ولايه‌نێكى ديكه‌وه بێ رێزي كردن به زانايانى پێشين ومه‌نهه‌جى سه‌دان ساڵه وكه‌سايه‌تيه زانستى ومێژووى گه‌له‌كه‌مان نه‌كرێت ونه‌بيسترێت، به‌پێچه‌وانه‌وه ئێمه‌ش بێ ده‌نگ نابين.
والسلام علیکم ورحمة الله وبركاته
دەستەیەک لەزانایانی ئاينى لە ڕۆژهەڵات وباشور
28/۹/۲۰۲۱ زاینی
٦ ڕەزبەری ۲۷۲۱ کوردی
۲۰ سەفەر ۱٤٤۳ کۆچی
٦ میهر ۱٤۰۰ هەتاوی