ئەمڕۆ چوارشەممە 22ی ئەیلوولی 2021 مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەشداری لە ڕێوڕەسمی یادی دە ساڵەی کردنەوەی کونسوڵخانەی ئەمەریکا لە هەرێمی کوردستان و تەواوبوونی هەیکەلی باڵەخانەی تازەی کونسوڵخانە لە هەولێر کرد و گوتارێکی بە زمانی ئینگلیزی پێشکەش کرد.
لە گوتارەکەیدا، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان ئاماژەی بە پەیوەندیی بەهێزی نێوان هەرێمی کوردستان و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا کرد و بە پەیوەندییەکی بەردەوام و ستراتیجی ناوبرد. گوتیشی زۆر گەشبینم بە داهاتووی پەیوەندییەکانی ئەمەریکا و هەرێمی کوردستان.
ئەمەش دەقی وەرگێڕدراوی گوتاری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانە:
ئامادەبووانی بەڕێز:
خۆشحاڵم بە بەشداریکردنم لە ڕێورەسمی تەواوبوونی دروستکردنی هەیکەلی باڵەخانەی نوێی کونسوڵخانەی ئەمەریکا لە هەولێر.
بەڕێز ڕۆبەرت پالەدینۆ کونسوڵی گشتیی ئەمەریکا:
دەمەوێت سوپاسی هەوڵ و کاری دۆستایەتیی تۆ و تیمەکەت بکەم لەپێناو بەهێزکردنی پەیوەندییەکانی نێوان ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا و هەرێمی کوردستان و پەرەپێدانی پەیوەندی بازرگانیی و هەروەها پەیوەندیی لەگەڵ کۆمەڵگەی مەدەنی و میدیاکان، هەرێمی کوردستان بە کاروچالاکیی و ئامادەبوونی ئێوە بەهێزترە.
ئێمە ئەمڕۆ لە کات و شوێنێکی زۆر گرنگ کۆبووینەتەوە، لێرە زۆر بیرەوەری لە بارەی پەیوەندی بەهێزی نێوان هەرێمی کوردستان و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا هەیە.
هەروەک چۆن لە سەرەتای ئەمساڵ، سەرۆک بایدن بە سەرۆک مەسعود بارزانی ڕاگەیاند کە بە یەکەوە ساتی زۆر سەختمان بەڕێکردووە و بەهۆی پەیوەندی دۆستایەتی درێژخایەنەوە ئەمڕۆ بەیەکەوەین. جیا لەمەش، ئێمە بە بەها هاوبەشەکان و لە ڕێگەی بەرگریکردن لەو بەهایانە، بەیەکەوە بەستراوین.
شەش ساڵ بەر لە ئێستا ، بەیەکەوە بووین بۆ پشتگیريکردن لەو خەڵکانەی لە ترسی چەوساندنەوەی داعش هەڵاتبوون، یەکەم هێرشی ئاسمانی ئەمریکا، لە مەخموور بوو، کە 40 مایل( 65 کم) لێرەوە دوورە، ئەوکاتە بۆردومانە ئاسمانییەکەی ئەمەریکا ، یارمەتیدەر بوو بۆ ئەوەی پێشمەرگە، هێرش لە دژی داعش دەست پێ بکات.
ئێمە پێشەنگ بووین لە تێکشکاندنی داعش و ڕێگریکردن لە گەیشتنی داعش بە ئەوروپا و دەوروبەری، هەروەها شەڕمان بۆ پاراستنی بەهاکانی ئەمەریکا و پاراستنی خۆمان کرد. شەڕ دژی داعش، نموونەیەکی زیندووی کاری هاوبەشی هەردوو لامان بوو بۆ تێکشکاندنی دوژمنێکی هاوبەش، هەرچەندە ئەمە یەکەمجاریش نەبوو کاری هاوبەشی لەم شێوەیە بکەین.
لە ساڵی 1991 ئەمەریکا هاوپەیمانێتییەکی نێودەوڵەتیی پێکهێنا، کە گەورەترین هەڵمەتیی مرۆیی بوو لە مێژوودا بۆ پاراستنی خەڵکی ئێمە لە جینۆساید. سوپاس بۆ فڕۆکەوانانی ئەمەریکی و هاوپەیمانان، کە لە ئاسمانەوە یارمەتی مرۆییان گەیاندە یەک ملیۆن و پێنجسەد هەزار کەس، کە لە بارودۆخێکی زۆر سەختدا لە چیاکاندا گیریان خواردبوو.
لە مانگی نیسانی رابردوودا، 30 ساڵ بەسەر دەستێوەردانی مرۆیی تێپەڕی، زۆر قسە لەبارەی پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان وئەمەریکا گووتران، بەڵام دەمەوێت لێرە دووپاتی بکەمەوە، کە پەیوەندییەکانمان، پەیوەندیی بەردەوام و ستراتیجین.
بەهێزی پەیوەندیی نێوان ئەمەریکا و هەرێمی کوردستان، لە كاتی ڕوودانی چەندین پێشهات و گۆڕانکاریی ئێرە و دەرەوە سەلمێنراوە.
لە ساڵی 2003، بە توندی پاڵپشتیمان لە پرۆسەی ئازادی عێراق و لابردنی رژێمی سەدام حوسێن کرد.
لە ساڵی 2005، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، یارمەتیدەر بوون بۆ ڕەخساندنی هەلومەرجی نووسینەوەی دەستووری هەمیشەیی عێراقی فیدڕاڵ. لە دەستووری عێراقدا، ئاماژە بە یەکێتيی ئارەزوومەندانەی نێوان گەل وخاک و سەروەریی عێراق کراوە، ئەمەش دانپێدانان بوو بە بنەما هاوبەشەکانمان و شێوازی بەیەکەوەژیانمان.
ئەم رووداوە گرنگانە، بەها هاوبەشەکان و پەیوەندی دۆستانەی ئێمەی بەهێزتر کرد.
ڕووداوە هەرێمییەکانی ئەم دواییە، بە تایبەتی ڕووداوەکانی ئەفغانستان. هەڕەشەی چەوساندنەوە و چارەنووسێکی نادیاری رووبەڕووی هەموومان کردەوە.
گەلی کوردستان بەشێکی زۆری لە بارگرانییەکانی چارەنووس نادیاریی، بەرکەوتووە، لە پێناو بەرگریکردن لە بەهاو مافەکانیشی، قوربانییەکی زۆری داوە.
لەم هەرێمەدا شەڕی دژی داعش کۆتایی نەهاتووە، تا ئێستاش داعش هەڕەشەیە بۆ سەر بەها هاوبەشەکانمان و سەقامگیریی و ئاشتی لە ناوچەکە و جیهان.
بەڵام تاوەکو بەیەکەوەبین، خۆڕاگریمان بەهێزتر دەبێت، پێشمەرگە توانا و پابەندی خۆی بۆ شەڕی دژی داعش، لە مەیدانەکانی شەڕ، سەلماندووە و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکاش، پابەندی خۆی وەک هاوبەشێک، بۆ ئێمە دووپات کردووەتەوە.
سەرەتای ئەمساڵ، باسی گرنگیی پابەندبوونی ئەمریکا بەرامبەر کوردستانم بۆ باڵیۆزی ئەمەریکا ماتیۆ تولەر کرد، ئەویش لەوەڵامدا گوتی؛ بەڕێز سەرۆک وەزیران، ئێمە گەورەترین کونسوڵخانەی ئەمەریکا لە جیهان، لە هەولێر دروست دەکەین، چی لەمە زیاتر بکەین بۆ پیشاندنی پابەندی ئەمریکا؟
ئەمڕۆ بە خۆشحاڵییەوە ، پێشوازی لە تەواوبوونی هەیکەلی باڵەخانەی نوێی کونسوڵخانەی ئەمەریکا دەکەين. هەستێکی بەهێزم هەیە کە ئەم باڵەخانەیە، دەبێتە سیمبولێکی زیندووی پابەندی ئەمریکا بۆ کوردستان و هیوادارم ، دۆستە ئەمریکییەکانیشمان هەمان هەستیان هەبێت.
زۆر گەشبینم بە داهاتووی پەیوەندییەکانی ئەمەریکا و کوردستان، پەیوەندییەکانمان تەنیا لە پاڵپشتیکردنی پێشمەرگە لە شەڕی دژی داعش، سنووردار نەکراوە ، بەڵکو زۆر لەوە فراوانترە.
بەهێزبوونی پەیوەندییەکانمان، لە ڕێگەی پەرەپێدانی کاری بازرگانی و کولتووری و بەهێزکردنی پەیوەندیی گەشتیاریی نێوان هەردوولامان دەبێت. لە سەرەتای ئەم مانگەدا، دامەزراوەی نێودەوڵەتیی ئەمەریکی بۆ پەرەپێدانی دارایی (DFC )، بە بڕی 250 ملیۆن دۆلار، پاڵپشتی وەبەرهێنانی کەرتی تایبەتیان لە بواری نەوت و غازی کوردستان کرد. ئەمەش دووپاتکردنەوەی پەرەپێدانی پەیوەندییەکانمان و دروستکردنی ئەو کەشە دۆستانەیە ، کە بۆ وەبەرهێنان رەخسێندراوە.
هیوادارم وەبەرهێنانی زیاتری ئەمەریکی، لە کەرتەکانی کشتوکاڵ، گەشتیاری و پیشەسازیدا ببینم. هەروەها ئێمە زۆر گرنگیمان بە بابەتی ژینگە و وزەی خاوێن داوە. بە پەرۆشم بۆ دۆزینەوە و بینینی هەلی زیاتر لەم بوارانەدا، بەتایبەت لە بوارەکانی تایبەت بە گاز و پێترۆکیمیایيدا.
دەمەوێت کۆمپانیا ئەمەریکییەکان دڵنیا بکەمەوە، کە ئێمە لە کوردستان ، هەمیشە پێشوازییەکی گەرمیان لێ دەکەین. حکومەتەکەم ئامادەیە، هەموو کارئاسانییەک بکات بۆ بەهێزترکردنی ئەو پەیوەندییەی کە هەیە.
زۆر سوپاس بۆ هەموو ئەو کارانەی کە لێرە کردووتانە. بەو هیوایەم لە ئایندەیەکی نزیکدا، ئەم باڵەخانەیە بە تەواوکراوی ببینم.